Veshje tradicionale shqiptare -Xhubleta është shpallur si pjesë e trashëgimisë kulturore botërore e mbrojtur nga UNESCO,
Xhubleta vishet dhe mbahet tradicionalisht nga femrat në malësitë e vendit, me një histori 4000 vjeçare. Është në formë zileje me theks në pjesën e pasme dhe varet nga supet me dy rripa. Në mënyrë tipike, fundi përmban 13-17 shirita dhe është bërë prej leshi. Tradicionalisht, gratë e pamartuara mbanin një të bardhë ndërsa gratë e martuara mbanin të zeza.
“Komiteti ndërqeveritar për mbrojtjen dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore jomateriale sapo ka miratuar unanimisht shpalljen e Jubletës dhe mësimin e saj si pjesë e listës së trashëgimisë kulturore jomateriale nën mbrojtjen e UNESCO-s”, tha Margariti nga komisioni ndërqeveritar për mbrojtjen. dhe ruajtja e trashëgimisë kulturore jomateriale të mbajtur në Marok.
Një thesar që në vrullin e kohës rrezikonte të humbiste dita-ditës, por nuk duhet të lejojmë që Jubleta të mbetet thjesht një relike e së shkuarës dhe duke u përfshirë në këtë listë do të ketë mbështetjen e jo vetëm institucionet tona, por tashmë edhe ato ndërkombëtare”, thotë ministrja
Ajo shpjegoi se aplikimi është bërë për herë të parë në vitin 2019 pasi kuptoi se tradita po shuhej. Emigracioni masiv dhe migrimi i brendshëm kanë shpopulluar zonat malore ku vishet tradicionalisht ky artikull.
Xhubleta është artikulli i dytë me origjinë shqiptare që përfshihet në listë pas isopolofonisë, një lloj i muzikës popullore shqiptare nga pjesa jugore e vendit dhe disa pjesë të veriut. Muzika e këtij lloji nuk ka instrumente muzikore dhe përkundrazi përfshin vokale dy, tre ose katër pjesësh që harmonizohen dhe ndërthuren. Këngët dypjesëshe zakonisht këndohen nga femrat, ndërsa katërpjesëshja është më e ndërlikuara.
Margariti ceki se janë duke u përgatitur edhe katër aplikime të tjera për UNESCO-n, ku përfshihet vallja tradicionale e rajonit të Tropojës, tradita e migrimit të bagëtive transhumane, Eposi i Kreshnikëve dhe puna e fotografit Marubi.
“Po përgatisim edhe Eposin e Kreshnikëve, vallen e Tropojës, traditën e shtegtimit të bagëtive dhe Marubin. Këto janë punë të mëdha që nuk mund të bëhen vetëm. Ka nevojë për shumë ekspertë dhe shumë bashkëpunëtorë; patjetër që ka nevojë për shumë fonde”, tha ajo.